Waar de buxus vroeger de standaard was in elke Nederlandse tuin, is dit de laatste jaren veranderd. De buxus is namelijk erg gevoelig voor een aantal hardnekkige ziektes, zoals schimmel of de buxusmot. Reden genoeg voor velen om die vertrouwde buxus te vervangen door een andere plant, die ideaal als heg óf vormsnoei te gebruiken is. In deze lijst vind je 11 verschillende alternatieven die hetzelfde doen als de buxus, maar dan zonder alle ziektes.
Wil je nog proberen je huidige buxus te redden? Hoe je dit het beste kunt doen lees je in deze blog, die we eerder hebben geschreven: “Buxus Ziekten – Welke Zijn Er En Hoe Bestrijd Je Ze?”
Ben jij op zoek naar een heester? Kijk dan zeker eens op de webshop van Tuinplant.nl. Dat is een van de grootste tuinplanten webshops in Nederland! Op hun website vind je een uitgebreid aanbod heesters tegen hele scherpe prijzen en alle planten zijn vers van de kweker. Klik hier om te zien wat ze voor jou in huis hebben!
1. Japanse Hulst (Ilex Crenata ‘Dark Green’)
Wanneer men het heeft over het vervangen van de buxus zijn de Ilexen vaak het eerste waar aan gedacht wordt. Dit is met goede reden: de Japanse hulst lijkt het meest op de buxus qua uiterlijk, maar ook wat betreft de eigenschappen. Ze zijn winterhard, groenblijvend en, afhankelijk van de soort, goed in vorm te snoeien. Een andere mooi voordeel is dat de Ilexen immuun zijn voor de typische buxusziekten. Een fijn plantje dus, waardoor er drie verschillende soorten op deze lijst staan.
Als allereerst de ‘Dark Green’. Dit is een mooie heester, waarvan de blaadjes lichtgroen uitkomen en daarna verkleuren naar donker groen (vandaar de naam). In de lente krijgt deze plant heel kleine, onopvallende bloemetjes, welke later zwarte besjes geven.
Door de kleine blaadjes, dichte vertakking en trage groei is dit een ideaal plantje om in vorm te snoeien. Dit mag dan ook meerdere keren per seizoen. Echter, dat deze planten ook een ideaal haagje vormen hebben we gezien bij Paleis het Loo, welke inmiddels alle vroegere buxushaagjes hebben vervangen met de Ilex Crenate ‘Dark Green’.
Wil je ook zo’n mooi haagje? Het snelste resultaat ontstaat door wat grotere planten dicht op elkaar te zetten. Doe je dit niet, dan kan het zo’n twee jaar duren voordat je een mooie, volle haag hebt staan.
2. Japanse Hulst (Ilex Crenata ‘Luxus Globe’)
Waar de ‘Dark Green’ smal de hoogte in groeit, groeit de ‘Luxus Globe’ juist rond. Omdat deze plant van nature een compacte, bolle vorm heft is dit de ideale vervanging voor de buxus bollen in de tuin. Doordat deze soort zelf al bolvormig groeit, heeft hij minder snoeibeurten nodig indien je deze vorm wilt behouden. De ‘Luxus Globe’ is echter ook prima te gebruiken als laag haagje – de maximale afmetingen zijn zo’n 60 cm hoog en 50 cm breed.
Net als de buxus en de andere Ilexen heeft deze plant kleine, groene blaadjes en is hij wintervast tot – 22 graden Celsius. Nog een voordeel van deze Ilex soort – dit zijn mannelijke planten, waardoor ze geen (giftige) bessen zullen geven. De bloempjes die de andere Ilexen hebben, krijgt de ‘Luxus Globe’ trouwens wel. Deze komen na ongeveer twee jaar tussen april en mei tevoorschijn.
3. Japanse Hulst (Ilex Crenata ‘Convexa’)
De laatste Ilex in deze lijst is de ‘Convexa’. Deze soort, heeft alle eerder benoemde voordelen van de Ilexen: resisten tegen typische buxusziekten, groenblijvend én winterhard. Verder is dit de meest geschikte Ilex voor het aanleggen van een lage haag of border. De haagt groeit, maar tussen de 15 en 30 cm per jaar, waardoor hij goed is bij te houden. Dit, in combinatie met het feit dat deze soort in nagenoeg elke grondsoort goed vertoeft, maar de Ilex ‘Convexa’ een buxusvervanger die erg makkelijk te onderhouden is.
Qua uiterlijk lijkt deze Ilex weer heel erg op de anderen in zijn soort – hij heeft kleine blaadjes die iets opbollen en in de zomermaanden kleine, witte bloemetjes die later zwarte besjes worden.
De maximale hoogte is 60 tot 80 cm.
4. Chinese Kamperfoelie (Lonicera)
Deze plant lijkt qua uiterlijk op heel erg op de buxus, waardoor het een van de meest gekozen buxus alternatieven is. Het enige echte verschil is dat de blaadjes van de Chinese Kamperfoelie iets puntiger zijn dan die van de buxus. Ook krijgt deze Kamperfoelie geen opvallende vruchten op bloemen.
Wanneer je voor de Lonicere Nitida kiest moet je wel bereid zijn vaker te snoeien – deze plant groeit namelijk een stuk sneller dan de buxus of de Ilexen. Dit is natuurlijk ideaal als je een wat hogere haag wilt, maar minder fijn als je een laag bordertje in de tuin wilt. In één jaar groeit deze buxusvervanger tussen de 40 en 80 cm. De maximale hoogte is 120 cm.
Hoewel je dus vaak zal moeten snoeien staat hier wel een voordeel tegenover: onkruid krijgt geen kans bij de Chinese Kamperfoelie. Hier hoef je dus geen tijd in te steken.
Wat ook wel weer fijn is aan deze snelle groei, is dat je niet snel bang hoeft te zijn da je ‘m te ver hebt terug gesnoeid. Dit is perfect voor de beginnende tuinier die dat hele snoeien nog niet helemaal onder de knie heeft.
Let wel op dat deze plant niet heel geschikt is voor vormsnoei, juist vanwege de snelle groei.
Deze plant is goed winterhard, al bestaat er wel een kleine kans dat er toch wat takken invriezen. Verwijderen deze takken meteen in maart en dit vormt geen probleem voor de verdere groei. Ook is de Chinese Kamperfoelie immuun voor de typische buxusziekten en is het een vrij goedkope plant.
5. Vaccinium Myrtillus (‘Berry Bux’)
De ‘Berry Bux’ is een sierplant die gekweekt is om de Buxus te vervangen. Het resultaat is een mooie winterharde en compact plant welke iets rond groeit. De maximale hoogte van de Berry Bux is 60 cm.
Vanwege deze natuurlijke ronde groei is het een mooie plant om vorm te snoeien, al doet de Berry Bux het ook prima als haagje.
Naast het mooie uiterlijk heeft de Berry Bux nog een voordeel: in de zomer groeien hier heerlijke blauwe bessen aan. En niet zo een klein beetje ook – één plant groeit ongeveer 1200 besjes.
Net als de Ilexen geeft ook deze plant in het voorjaar bloemetjes, al heeft de Berry Bux nog een voordeel: deze is namelijk geheel zelf bestuivend, wat betekent dat er gegarandeerd besjes aan de plant groeien. Deze zelfbestuiving, in combinatie met een sterke plant die niet gevoelig is voor buxusziekten, maakt dat de Berry Bux heel weinig verzorging vraagt.
Daarnaast is snoeien is bij deze plant niet nodig. Wil je wel snoeien, dan kun je dit het beste na de oogst van de besjes doen. Om de fruitproductie te bevorderen kun je de dikke, houtachtige takken wegsnoeien. De plant stuurt dan alle voeding naar de nieuwe takken, welke volgend jaar meer bessen kunnen groeien.
Als laatste is de aanschaf van een Berry Bux ook nog eens goed voor het milieu! Naast dat de bloesem goed is voor insecten, is deze plant ook MPS gecertificeerd. Zo heb je gegarandeerd een duurzame en milieuvriendelijke plant in je tuin staan.
6. Liguster (Ligustrum)
Hoewel de Liguster er iets anders uitziet dan de Buxus, heeft deze wel nog steeds een klassieke uitstraling. Het blad van de Liguster is een slag groter, welke donkergroen van kleur is.
Natuurlijk zijn er binnen de Ligusters ook verschillende soorten. Wanneer je zo het liefst zo dicht mogelijk bij de Buxus blijft, kun je het beste kiezen voor de Atrovirens of Ovalifolium. Natuurlijk zijn de andere liguster soorten ook een mooi alternatief.
Voor vormsnoei is de Liguster niet de beste keuze. Wil je echter een mooie, hoge haag in de tuin, zul je erg tevreden zijn met een Liguster. De maximale hoogte is 1,5 – 4 meter, afhankelijk van het soort Liguster.
Het grootste verschil met de buxus is dat de Liguster ‘maar’ semi-wintergroen is, wat betekent dat deze wat van zijn bladeren kan verliezen bij vorst. Toch, de Liguster zal sowieso 75% van zijn bladeren behouden.
Ook de Liguster is een sterke plant die weinig verzorging vraagt. Wel groeit deze plant wat snel (zo’n 30 cm per jaar), wat betekent dat hij regelmatig gesnoeid moet worden om zijn vorm te behouden. Denk hierbij aan 2 tot 3 keer per jaar. Doe je dit niet, dan kan de bovenkant van de haag snel in de breedte groeien. Dit zorgt ervoor dat alleen de bovenste takken zon krijgen, met als gevolg bladloze takken aan de onderkant.
Wanneer je de plant iets laat gaan krijgt hij in de zomer kleine witte bloemetjes, die in de winter besjes worden. Net als bij de Ilex zijn deze besjes (en bloemetjes) giftig.
7. Kardinaalsmuts (Euonymus ‘Green Spire’)
Waar de meeste kardinaalsmutsen niet direct op een buxus lijken, doet de Euonymus ‘Green Spire’ dit zeker wel. Ook hier vinden we weer alle voordelen van de buxus, zoals een winterharde & wintergroene plant, maar dan zonder de ziektes.
Het grootste verschil in uiterlijk is dat de Green Spire duidelijk omhoog groeiende takken heeft. Hij wordt hierdoor minder snel breed als bij bijvoorbeeld een Ilex. Dit maakt dan ook dat deze plant geschikter is als haag, dan voor vormsnoei.
Wanneer je een strakke haag wilt, kan deze tot 60 cm worden. Als wilde struik kan de Kardinaalsmuts wel 100 cm in beslag nemen. Wanneer je deze Kardinaalsmuts tot strak haagje hebt gesnoeid kun je hier wel lange tijd van genieten: de Green Spire heeft een trage groei.
Net als de Ilexen is deze plant winterhard (tot maximaal – 17 graden) en heeft hij onopvallende, witte bloemetjes in de zomer. Wanneer je het blad graag mooi donkergroen houdt, moet je deze plant wel in de halfschaduw of zelfs volledige schaduw zetten. De zon zorgt er namelijk voor dat de bladeren geelgroen kleuren.
8. Rhododendron (Rhododendron ‘Bloombux’)
De Rhododendron ‘Bloombux’ is de laatste plantsoort in dit lijstje dat écht met de buxus valt te vergelijken qua uiterlijk. Dit zie je misschien niet aankomen bij een Rhododendron, maar deze soort is speciaal gekweekt om de buxus te kunnen vervangen.
Het resultaat is een plantje dat qua uiterlijk op de buxus lijkt, maar niet alle nadelen van een buxus heeft.
Naast de kleine, wintergroene blaadjes produceert de Bloombux vanaf juni ook grote roze bloemen die tot wel 8 cm in doorsnee kunnen hebben, en waar vlinders en bijen heel blij van worden.
Qua onderhoud hoef je je bij de Bloombux niet zoveel zorgen te maken. Hoewel hij het uiterlijk van een buxus aanneemt is dit een Rhododendron, wat betekent dat de buxusmot hier geen interesse in heeft. Daarnaast kan deze plant prima in vorm gesnoeid worden, maar werkt hij ook als lage haag. De maximale hoogte ligt tussen 50 – 100 cm.
Wil je de Bloombux snoeien? Doe dit dan direct na de bloei en indien gewenst tot half juli nog een keer. Op deze manier geef je de plant genoeg tijd om nieuwe takken te groeien. Zo heb kun je jaar in, jaar uit genieten van de bloemen!
9. Venijnboon (Taxus Baccata)
Hoewel de Venijnboom, of Taxus, naalden heeft en geen bladeren is het een zeer geschikte buxusvervanger. Aangezien de naalden kleiner zijn dan het blad van een buxus en de Taxus langzaam groeit, kun je de Taxus nog beter vorm snoeien.
Daarnaast is de Venijnboom ook perfect als haagplant. Omdat hij onder de coniferen valt is deze plant zeer winterhard en wintergroen. Zo kun je ook in de herfst en winter genieten van mooi groen in de tuin!
Om jouw Taxus mooi te houden kun je deze het beste twee keer per jaar snoeien. Wanneer je dit doet, maakt niet uit zolang het maar niet vriest. De vrieskou in combinatie met snoeien zorgt namelijk voor een zwakkere plant.
De Taxus is immuun voor de typische buxusziekten. Aangezien de Taxus giftig is (naalden, takken en evt. bessen), zal de buxusrups het niet wagen om van hier een maaltijd van maken. Let wel op, want de Taxus is ook giftig voor andere dieren. Dit is dus niet de plant als je huisdieren hebt.
Lees ook: Is Taxus Giftig? Alle informatie en Advies (Taxus Baccata)
10. Druifheide (Leucothoe)
De Druifheide is perfect voor als de tuin niet allemaal “17e -eeuws Paleis Versailles” hoeft te zijn. Dit is namelijk een mooi struikje, waarvan het blad het gehele jaar door verkleurd. In de zomer is het mooi groen en in de winter verkleurd het naar rood. Hoe meer zon de plant in de zomer had & hoe kouder het buiten is, hoe roder het blad. In mei en juni komen er ook nog eens kleine, witte bloemetjes tevoorschijn. Zo is je tuin nooit saai!
De Leucothoe heeft wat grotere bladeren dan de Buxus, waardoor hij minder geschikt is voor vormsnoei. Wel is het een leuke plant voor de haag als deze er wat minder perfect uit mag zien. Deze haag wordt dan maximaal 1 meter hoog.
Ook deze struik is winterhard tot -20 graden en snoeien is niet per se nodig. Dit plantje blijft namelijk laag en groeit maar zo’n 10 cm per jaar. . Wil je toch wat takjes wegknippen, dan kun je dit het beste na de bloei in juni doen. Zo heb je gegarandeerd elk jaar weer mooi gekleurde bladeren.
11. Lavandel (Lavendula)
Als allerlaatste een plant die helemaal niet op de buxus lijkt, maar waar je wel een heel leuk haagje van kan maken. Als je een haagje lavendel neerzet, verwacht dan niet dat het zo strak is als de buxus of een van de andere alternatieven. De sprieten zorgen juist voor een iets wildere uitstraling. Er zijn verschillende Lavendelsoorten te bekijken bij bol.com.
Om die uitstraling nog een beetje in toom te houden kun je de lavendel het beste twee keer per jaar snoeien: in het najaar knip je alle sprieten die uitgebloeid zijn weg, en in het voorjaar knip je de hele plant kaal, tot net boven het dode hout. Dit zorgt ervoor dat de lavendel weer nieuwe aren kan groeien in het voorjaar.
De lavendel is een plant die heel goed is in het aantrekken van bijen, waardoor je lekker wat leven in de tuin krijgt! Benieuwd welke planten nog meer bijen aantrekken? Lees dan de blog die wij hier al eerder over schreven: “Bijenplanten Top 20”.